Wapń (Ca) jest składnikiem mineralnym, którego mamy w ciele najwięcej. Stanowi on aż 40% wszystkich zawartych w organizmie minerałów. Całkowita zawartość wapnia u dorosłego człowieka to ok. 1% masy ciała (0,9–1,4 kg). Większa część tego pierwiastka znajduje się w kościach i zębach, tworząc ich mineralny „szkielet” (hydroksyapatyty i węglany wapnia). Około 1% występuje we krwi i tkankach miękkich (mięśnie i nerwy), gdzie bierze udział w przekazywaniu impulsów nerwowych, regulacji wydzielania hormonów, a także przekazywaniu informacji dotyczących np. skurczów i rozkurczów naczyń krwionośnych i mięśni. Wapń jest też „stabilizatorem” wielu białek i bierze udział w reakcjach krzepnięcia krwi. Najlepszymi źródłami wapnia są mleko i jego przetwory (sery, jogurty). Spore ilości wapnia zawierają też produkty zbożowe, warzywa, a także mięso. Znaczących jego ilości dostarcza nam surowa woda. Wyniki badań nad obecnością wapnia w diecie i jego wpływem na zdrowie człowieka pokazują ostatnio, że wysokie spożycie wapnia może zapobiegać powstawaniu nowotworów jelita grubego. Jednoczesne zwiększenie spożycia wapnia i witaminy D zmniejsza ryzyko rozwoju raka sutka. Wiadomo, że odpowiednio wysokie jego spożycie może zapobiegać wystąpieniu nadciśnienia tętniczego wywołanego nadmiernym spożyciem sodu (soli kuchennej). Wapń zawartyw produktach roślinnych jest gorzej przyswajany przez organizm,gdyż występuje w nich błonnik, kwas szczawiowy i kwas fitynowy. Na gorsze przyswajanie wapnia z produktów roślinnych zwrócić uwagę powinni zwłaszcza wegetarianie. Wpływ na obniżenie wchłaniania tego pierwiastka mają również tłuszcze i alkohol. Należy zaznaczyć, że bardzo duże ilości spożywanego białka również mogą pogorszyć bilans tego pierwiastka, poprzez zwiększenie wydalania. Istnieją również składniki diety, które powodują zwiększenie ilości wapnia w organizmie. Są to witamina D i laktoza (powodują zwiększenie wchłaniania) oraz potas i węglowodany (powodują zmniejszenie wydalania). Do prawidłowego wchłaniania i użytkowania wapnia niezbędne jest przyswojenie odpowiednich ilości witaminy D.
Z badań nad obecnością wapnia w diecie i jego wpływem na zdrowie człowieka wynika, że wysokie spożycie wapnia może zapobiegać powstawaniu nowotworów jelita grubego
Za dużo wapnia
Jeśli przez długi czas w pożywieniu było za dużo wapnia, może to spowodować zwiększenie ryzyka wystąpienia kamicy nerkowej i uszkodzenia nerek, a także wzrost ciśnienia tętniczego krwi, zmiany skórne oraz bóle kostne i mięśniowe.
Za mało wapnia
Jeśli przez długi czas w pożywieniu było za mało wapnia, może to spowodować bóle i mrowienie mięśni i palców, a także prowadzić do nieprawidłowego rozwoju kości, ich rozmiękczenia, osteoporozy oraz patologicznych uszkodzeń poszczególnych elementów systemu kostnego.
Fragment z przygotowywanej do druku książki Zbigniewa Młynarskiego „Jedz dobrze i nie tyj”
